Safiye Ali nereli, ne zaman öldü?

Türk tıp tarihinde önemli bir yerie sahip isimlerden biridir Safiye Ali. Amerikan Kız Koleji'nde eğitim gören Safiye, Almanya Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde tıp eğitimi tamamladı ve  kendisine 'doktor namzeti' unvanı verilmesinin ardından eşi ile kendi muayenesini açtı. Sonrasında Türk Kadınlar Birliği'nin Sıhhiye Komisyonu başkanlığını yürüttü. İşte, Safiye Ali hayatı...

Türk tıp tarihinde önemli bir yerie sahip isimlerden biridir Safiye Ali. Amerikan Kız Koleji'nde eğitim gören Safiye, Almanya Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tıp eğitimi tamamladı ve  kendisine “doktor namzeti” unvanı verilmesinin ardından eşi ile kendi muayenesini açtı. Sonrasında Türk Kadınlar Birliği’nin Sıhhiye Komisyonu başkanlığını yürüttü. İşte, Safiye Ali hayatı...

SAFİYE ALİ KİMDİR?

İlk Türk kadın doktor, Safiye Ali, 1894 yılında İstanbul'da dünyaya geldi. Safiye Ali'nin babası Sultan Abdülaziz ve II. Abdülhamit'in yaverlerinden Ali Kırat Paşa, annesi Şeyhülharem Hacı Emin Paşa'nın kızı Emine Hasene Hanım'dır. Safiye Ali, dört kız kardeşinarasında en küçüğüydü. Babasını küçük yaşta kaybeden Safiye Ali, dedesi Emin Paşa'nın Valideçeşme'deki konağında yetişti.

İstanbul'da Amerikan Kız Koleji'nde öğrenim gördü. Bu yıllarda tıp doktoru olmaya karar verdi. Kadın hastaların kadın doktorları tercih etmesinden dolayı ülkede kadın doktorlara gereksinim duyulmasına karşın Darülfünun Tıp Fakültesi henüz kadın öğrenci kabul etmiyordu. I. Dünya Savaşı sürerken Almanya'ya giderek Würzburg Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğrenim gördü. Dönemin Maarif Nazırı Ahmet Şükrü Bey'in yardımıyla devlet bursu alan Safiye Ali, Amerikan Koleji mezunu olması nedeniyle zorluk çıkaran Bavyera Milli Eğitim Bakanlığı, sınavda aldığı birincilik derecesi karşılığında “doktor namzeti” unvanını verdi. Ve 1921 yılında diplomasını aldı.

Safiye Ali, İstanbul’a döndükten Altı hafta sonra kadın ve çocuk hastalıkları ihtisası yapmak üzere Almanya'ya yeniden gitti. Burada eşi Dr. Ferdinand Krekeler (sonradan aldığı adı ile Ferdi Ali) ile evlendi. Haziran 1923'te Türkiye'nin ilk kadın doktoru olarak icazetnamesini aldı ve eşi ile birlikte Cağaloğlu’nda muayenehane açtı. İstanbul’da beş yıl doktorluk yaptı, karşılıksız olarak anne-çocuk sağlığına yaptığı hizmetler klinik çalışmalarının önüne geçti. Bu dönemde ayrıca Amerikan Koleji bünyesinde açılan ilk kız tıp okulunda jinekoloji ve obstetrik dersleri vererek kızlara tıp eğitimi veren ilk kadın öğretim üyesi olarak da tarihe geçti.

Anne sütünden kesilen ve steril süt içme imkanından mahrum kalan çocuklar için Fransız Kızılhaç'ı tarafından kurulup 1925'te Himaye-i Etfal Cemiyeti'ne bırakılan Süt Damlası Bakım Evi'nin başına geçen Safiye Ali, gönüllü çalışmalar yaptı. Süt Damlası'ndaki çalışmaları kadınları emzirmeye teşvik etme; yetersiz beslenen çocukların sağlıklı beslenebilmeleri amaçlı eğitimler düzenledi. Safiye Ali bunların yanında Hilal-i Ahmer Hanımlar Merkezi Küçük Çocuklar Muayenehanesi'ni kurdu. Londra, Viyana ve Bologna’da düzenlenen kongrelerde Himaye-i Etfal Cemiyeti’ni temsil etti. Süt Damlası’ndan istifa etmek zorunda kaldı. Ocak 1928'de İstanbul'da muayenehanesi olan hekimler arasındaki tek kadındı. Malul Gaziler Büyük Ticaret Salnamesinde adı, "Safiye Ali Bey" olarak geçmektedir. Erken Cumhuriyet dönemindeki kadın hareketinin içinde yer alan Safiye Ali'nin 1928'de Bolonya'da toplanan Beynelmilel Kadın Doktorlar Konferansı'nda edindiği sosyal ve bilimsel izlenimleri Servet-i Fünun'da yayımlanmıştır. Safiye Ali, Türk Kadınlar Birliği’nin Sıhhiye Komisyonu başkanlığını üstlendi fuhuşla mücadele için çalıştı.

Kendisine kanser teşhisi konulması üzerine Türkiye'den ayrılarak Almanya'da yaşamaya başladı ve II. Dünya Savaşı yıllarında sağlığı elverdiği sürece mesleğini sürdürdü. 5 Temmuz 1952'de Dortmund’da hayatını kaybetti. Google ise her yıl ilk Türk kadın doktor Safiye Ali'nin anısına onu doodle'a taşıyor.