Çanakkale Türküsü ne zaman yazıldı? Hikayesi nasıl oluştu
Bugün, 'Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü'müz. Çanakkale Zaferi destanlar yazdıran kahraman çocuklarımızın kanlarıyla oluştu. Her destan birçok şiire ve türkü'ye konu oldu.
Bugün, “Çanakkale Zaferi ve Şehitleri Anma Günü”müz. Çanakkale Zaferi destanlar yazdıran kahraman çocuklarımızın kanlarıyla oluştu. Her destan birçok şiire ve türkü’ye konu oldu. Hemen hepimizin bildiği Çanakkale türküsü’de yıllardır dilden dile devam etti. Günümüze ulaştı. Nesiller boyunca devam edecek. Şimdi türkümüzü hatırlayalım, Bu türkü ne zaman kimin tarafından yazıldı? Onu araştıralım.
ÇANAKKALE TÜRKÜSÜ
Çanakkale içinde aynalı çarşı
Ana ben gidiyom düşmana karşı, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale içinde bir ağaç selvi
Kimimiz nişanlı, kimimiz evli, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale içinde bir kırık testi
Analar babalar ümidi kesti, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale üstünü duman bürüdü
On üçüncü fırka harbe yürüdü, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale elinde toplar kuruldu
Vay bizim uşaklar orda vuruldu, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale köprüsü dardır geçilmez
Al kan olmuş suları bir tas içilmez, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale'den çıktım yan basa basa
Ciğerlerim çürüdü kan kusa kusa, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale'den çıktım başım selamet
Anafarta'ya varmadan koptu kıyamet, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale içinde vurdular beni
Ölmeden mezara koydular beni, off, gençliğim eyvah!
Çanakkale içinde sıra söğütler
Altında yatıyor aslan yiğitler, off, gençliğim eyvah
Bu türkünün ne zaman yazıldığı aslında tam olarak bilinmemektedir. Savaş sırasında mı, savaştan önce mi yoksa savaştan sonra mı yazıldığı merak konusu olsa da ortaya çıkan bir mektup her şeyi gözler önüne sermektedir. Araştırmacı yazar Emrullah Nutku'nun “Çanakkale Şanlı Tarihine bir Bakış” isimli eserinde yer alan mektup’ta kardeşi Seyfullah’ın yazdığı bu mektup türkünün ne zaman yazıldığı hakkında fikir vermektedir.
Savaş sırasında mı, savaştan önce mi yoksa savaştan sonra mı yazıldığı merak konusu olsa da ortaya çıkan bir mektup her şeyi gözler önüne sermektedir. O zamanlar Çanakkale Sultanisi (lisesi) 1. sınıf öğrencisi olan 1903 doğumlu kardeşi Seyfullah'ın, Çanakkale'den gönderdiği ve üzerinde 29 Eylül 1914 tarihi yazılı mektup şöyledir:
“Sevgili Anneciğim, canımıza tak diyen iki yıllık gurbet hayatından artık kurtuluyoruz. Sana ve aileme kavuşacağım için seviniyorum. Mektebimizi alıyorlar, hastane olacakmış, bizi de İstanbul'daki mekteplere dağıtacaklarmış. Hocalarımızın çoğu da askerlik hizmetine gidiyorlar, büyük sınıflar da gönüllü yazılacaklarmış. Bugün Türkçe hocamız sınıfa geldi ama çok kalmadı, bize veda ederken, ‘Zamanı gelince cephede yapılacak vatan hizmetinin mektepte yapılan hizmetten kutsal olduğunu' söyledi.
Birkaç günden beri Çanakkale sokaklarından askerler geçiyor. ‘Çanakkale içinde Aynalı Çarşı, Anne ben gidiyorum düşmana karşı' şarkısını söylüyorlar. At üstünde zabitler, top arabaları, mekkare (yük hayvanı) ve deve kervanları sokağımızı doldurdu. Harp olacakmış. İngiliz ve Fransız harp filoları boğazın dışında dolaşıyormuş. Buraları bombardıman edeceklermiş. Bu bombardımanı görmek isterdim, ama yakında Çanakkale'den ayrılacağız. Ama size kavuşacağım ben. Beybabamın, sizin ellerinizi öper kardeşlerime selam ederim. Oğlunuz Seyfullah.”
Bu türkünün, Çanakkale Savaşı öncesine ait olduğu düşünülür. Daha savaş başlamadan önce Çanakkale'de harbe hazırlanan Kastamonulu askerler tarafından Çanakkale Türküsü'nün söylendiği biliniyordu. Savaş öncesi binlerce askerimiz İnebolu Limanı'ndan gemilerle Çanakkale'ye sevk edilir. Bu nedenle, Kastamonu en çok şehit veren illerimizden biri olur. Türkü Çanakkale'ye sevk edilen ve orada da şehit olan Kastamonulu bir asker adına yazılmıştır.
Çanakkale Türküsü, sadece Kastamonu'nun, Çanakkale'nin değil bu coğrafyanın bir türküsüdür. Çanakkale Türküsü sadece 1915 yılının değil son bin yılın türküsüdür. Çanakkale Türküsü bir milli mutabakat türküsüdür. Anadolu insanının, Anadolu coğrafyasının kaderinin türküsüdür… Cepheden cepheye sürülen gencecik insanlarımızın, Mehmetçiğin türküsüdür…